Više od 600 miliona maraka od PDV-a pripašće nerazvijenim i izrazito nerazvijenim opštinama u 2025. godini iz budžeta Republike Srpske, izračunali su Savezu opština i gradova. Protiv preraspodjele prihoda od indirektnih poreza, kakvu predviđaju izmjene i dopune Zakona o budžetskom sistemu, pobunili su se Banjaluka i Bijeljina.
Gradonačelnik Banjaluke Draško Stanivuković prednjači u pobuni i uvodi mjere štednje, opet bez skuptšinske odluke. Iz Vlade Srpske odgovaraju da su Stanivukovićevi potezi odraz političe nekorektnosti i pozivaju ga da poštuje ustavno-pravni poredak Republike Srpske, a u cilju dobrobiti građana Banjaluke i svih ostalih gradova i opština u Srpskoj.
Podrška je namijenjena onima kojima je najpotrebnija – ovako u Novom Goraždu vide odluku Vlade da kroz izmjene Zakona podrži inicijativu Saveza opština i gradova o preraspodjeli sredstava od PDV-a. Omogućiće to, kaže načelnik Mila Petković, bolju finansijsku stabilnost i razvoj infrastrukture.
– Na ovaj način mi ćemo moći adekvatnije odgovoriti potrebama naših građana, moći ćemo da unaprijedimo naše postojeće kapacitete, kao i da razmišljamo o poboljšanju naših lokalnih zajednica – kaže Petkovićeva.
U Loparama su izračunali da bi se na godišnjem nivou u njihov budžet trebalo, pored osam miliona, da slije još oko 150 hiljada maraka. Ti prihodi su, kažu, dobrodošli, ali trebalo je sredstva od PDV-a preusmjeriti od svih gradova u Srpskoj.
– Svaki prihod je dobar. Svaki prihod omogućava veće korišćenje i bolje upravljanje resursima opštine. Da su uzeli sve gradove, jer su svi u istom statusu, vjerovatno bi došli do druge matematike i druge raspodjele sredstava – ističe predsjednik Skupštine opštine Lopare Milenko Ristić.
Samo jedan procenat manje sredstava iz budžeta za razvijene gradove može da znači i do deset procenata više za male lokalne zajednice, kaže načelnik Bratunca Lazar Prodanović.
– Solidarnost u smislu razvoja nerazvijenih sredina nije nešto novo, to je svuda u svijetu prisutno. I moramo se sjetiti na prostoru bivše Jugoslavije da su se mnoge republike i pokrajina Kosovo razvijale zahvaljujući sredstvima Fonda za nerazvijene opštine – kaže Prodanović.
Za solidarnost, čini se, nije gradonačelnik Banjaluke Draško Stanivuković. Zaprijetio je da ako pomenuti zakon ne bude povučen iz procedure, slijede mjere štednje. Ali ne na gradskoj prekobrojnoj administraciji, već na javnoj rasvjeti, grijanju. Gradski parking ispred republičkih institucija već je zatvoren, čime je Stanivuković, bez skupštinske odluke, ponovo prekršio zakon.
– Sve ulice oko Vlade i Palate su u mrklom mraku, tako da narod može precizno da vidi ko to donosi mrak u Banjaluku. Da zasija taj mrak. To je moja nadležnost. Rješenje sam već donio – kaže Stanivuković.
U mraku su republičke institucije, ali i Hram Hrista Spasitelja. Na Stanivukovićeve poteze odmah je stigao odgovor Vlade. Njegove tvrdnje odraz su političke nekorektnosti, a izmjene Zakona o budžetskom sistemu uvtrđene su s ciljem ravnomjernog razvoja Srpske i poboljšanja finansijske stabilnosti i razvoja nerazvijenih i izrazito nerazvijenih opština.
– Najavljeni potezi gradonačelnika Stanivukovića ne predstavljaju ništa drugo osim lične političke promocije, s ciljem omalovažavanja institicija i same Republike Srpske, u trenutku kada Srpska jedina u BiH predstavlja finansijski i politički stabilnu cjelinu. Gradonačelnik iznesenim tvrdnjama osporava ulogu Saveza opština i gradova, kao i Narodne skupštine, pokušavajući da svoje zahtjeve ostvari mimo demokratskih procedura – stoji u saopštenju Vlade Srpske.
Iz Vlade podsjećaju i da su, od 2018. godine do danas, u Grad Banjaluku uložili više od 801 milion maraka uz još dodatnih 335 miliona koji su plasirani kroz kredite IRB-a. Na prošlogodišnja ulaganja od preko 20 miliona u grad na Vrbasu, podsjetio je i SNSD-ov generalni sekretar Srđan Amidžić.
– Kuća Milanovića, Centralno spomen-obilježje, most u Česmi, kružna rakrsnica Bakal, kružna raskrsnica kod Merkatora i obezbijeđena sredstva za kružnu raskrsnicu kod Audio-servisa gdje nema građevinska dozvola. Što (Stanivuković) nije donio reflektore kad su ova sredstva obezbijeđena da kaže – hvala vam? Vi ste obezbijedili mnogo više nego što ja imam – upitao je Amidžić.
I po novom zakonu, navode iz Saveza opština i gradova, Banjaluka i Bijeljina iduće godine dobiće više sredstava nego ove. Isto pokazuju i analize Fiskalnog savjeta.
– Banjaluka je u 2023. dobila 68 miliona od PDV-a, ove godine 78 miliona. Deset miliona više od PDV-a, a gdje su ostali prihodi? Iduće godine će Banjaluka dobiti između 80 i 81 milion, i opet dobija više. Ista je stvar i sa Bijeljinom – ističe predsjednik Saveza opština i gradova Republike Srpske Ljubiša Ćosić.
Predsjednik Fiskalnog savjeta Republike Srpske Milenko Krajišnik naglašava da neće doći do smanjenja njihovih prihoda, jer bi to ugrozilo njihovo poslovanje ili neke usluge koje pružaju.
– Samo taj rast neće biti izražen kao što je bio izražen prošlih godina. Jer u nekim godinama, analize smo pravili, od ukupnog rasta prihoda od indirektnih poreza koji su pripali lokalnim zajednicama, upravo su ove dvije ili tri najveće lokalne zajednice dobile više od pola, a sve ostale drugu polovinu rasta – tvrdi Krajišnik.
U Savezu opština i gradova uvjereni da će sljedeće tri godine pokazati ispravnost izmjena Zakona o budžetskom sistemu, čiji cilj je da se obezbijedi stabilnost budžeta u lokalnim zajednicama koje imaju manje od 100.000 stanovnika.
