Krnji Ustavni sud Bosne i Hercegovine je na svojoj 153. plenarnoj sjednici u Sarajevu donio odluku koja stavlja van snage dio nastavnog plana i programa za predmet istorija za 9. razred osnovnih škola u Republici Srpskoj. Konkretno, odluka se odnosi na dio programa koji obrađuje temu „Republika Srpska i Odbrambeno-otadžbinski rat“.
Ustavni sud BiH je utvrdio da član 4. stav (1) tačka 12) Pravilnika o nastavnom planu i programu za osnovni odgoj i obrazovanje Republike Srpske („Službeni glasnik RS“, broj 77/24) i Prilog broj 20 – Nastavni program za nastavni predmet istorija za 9. razred osnovne škole u dijelu koji se odnosi na „Temu 11. Republika Srpska i Odbrambeno-otadžbinski rat“ nisu u skladu sa članom I/2. i III/3.b) Ustava Bosne i Hercegovine.
Kako navode, ovaj dio programa je suprotan standardima iz Okvirnog zakona o visokom obrazovanju i Zajedničkog jezgra kao odluka institucija Bosne i Hercegovine.
Stoga je Ustavni sud stavio navedene akte van snage, koji su prestali važiti od dana njihovog objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srpske“, broj 77/24. Odlukom je zabranjeno izvođenje nastave za nastavni predmet istorija za 9. razred osnovne škole prema stranici 185–192. udžbenika „Istorija za 9. razred osnovne škole“, izdanje Javnog preduzeća „Zavod za udžbenike i nastavna sredstva“ Istočno Sarajevo, izdanje za 2024. godinu, koje je odobreno aktom Ministarstva broj 07.041/052-4017-1/18 od 25. juna 2018. godine.
Za sprovođenje ove odluke, Ustavni sud je zadužio ministra obrazovanja i kulture Republike Srpske i direktora pedagoškog zavoda Republike Srpske.
Ustavni sud je podsjetio na dosadašnju praksu tumačenja člana I/2. Ustava BiH, ističući da načelo vladavine prava zahtijeva da svi zakoni, propisi i postupci nositelja vlasti budu u skladu s Ustavom. Sud je naglasio da sporni dijelovi programa ne podržavaju i ne njeguju različite kulture, jezike i vjeroispovijesti učenika, što je u suprotnosti s ciljevima obrazovanja postavljenim u Okvirnom zakonu.
Takođe, istaknuto je da se istorijski sadržaj mora predstavljati na način koji podstiče toleranciju, multiperspektivnost, kritičko mišljenje i razumijevanje konteksta, što nije slučaj sa spornim dijelom programa.
