Jovan Cvijić – predsjednik Akademije i čuveni geograf

97
Foto: Jovan Cvijić

Srpski geograf Jovan Cvijić (1865-1927), osnivač antropogeografije i geomorfologije u Srbiji i Srpskog geografskog društva, profesor i rektor Univerziteta u Beogradu, predsjednik Srpske kraljevske akademije, počasni doktor pariske Sorbone i Karlovog univerziteta u Pragu, umro je 16. januara 1927. godine.

Veoma su značajni Cvijićevi radovi o morfologiji i hidrografiji Dinarskog krša i drugih kraških predjela, tektonici i glacijaciji planina Balkanskog poluostrva, studije o Jadranskom primorju, balkanskim kotlinama i poljima, Šumadiji i Panonskom basenu i o migracijama jugoslovenskih naroda.

Odigrao je izuzetnu ulogu kao savjetnik srpske delegacije na mirovnim pregovorima u Parizu poslije Prvog svjetskog rata.

Cvijićeva djela su: „Osnove za geografiju i geologiju Makedonije i Stare Srbije“ (tri toma), „Antropogeografski problemi Balkanskog poluostrva“, „Balkansko poluostrvo i južnoslovenske zemlje“, „Geomorfologija“ (dva toma), „Etnogeografske karte jugoslovenskih zemalja“, „Geografska karta Jugoslavije“ i „Govori i članci“ (četiri toma).

Jovan Cvijić rođen je u Loznici. Cijeli život posvetio je proučavanju Srbije i Balkanskog poluostrva, putujući skoro svake godine po Balkanu.

Osim čisto geografskih proučavanja, bavio se i geologijom (geomorfologijom, tektonikom, paleogeografijom i neotektonikom).

Njegova monografija o karstu izazvala je veoma povoljne ocjene u evropskim naučnim krugovima, a pristupna akademska besjeda o strukturi i podjeli planina Balkanskog poluostrva, na osnovu geološko-tektonske građe, proslavila ga je kao prvog južnoslovenskog geotektoničara.

Cvijić se bavio i proučavanjem balkanskih psiholoških tipova. Ono što karakteriše njegov naučni rad, jeste uticaj klime i reljefa na građu (morfologiju) čovjeka, uz naglašavanje da je čovjek ekosenzibilno biće.

Prilikom osnivanja Univerziteta u Beogradu 1905. godine bio je među prvih osam redovnih profesora koji su zatim birali ostali nastavni kadar jer su tada svi profesori i saradnici ukinute Velike škole stavljeni na raspolaganje.

Cvijić je osnovao Geografski zavod Filozofskog fakulteta 1893. godine i bio njegov upravnik od osnivanja do 1927. godine. Bio je dva puta rektor Univerziteta u Beogradu 1906/1907. i 1919/1920. godine.

Postavljen je ukazom za predsjednika Srpske kraljevske akademije 12. aprila 1921. godine.

Bio je dopisni član Akademije nauka SSSR-a, Jugoslovenske akademije nauka i umjetnosti, atinskog Učenog društva Parnasos, te počasni doktor Sorbone i Karlovog univerziteta.

Jovan Cvijić bio je nosilac engleske, francuske i američke medalje za naučne radove.