Formiranjem Srpske Autonomne Oblasti (SAO) Romanija prije 33 godine odgovoreno je na majorizaciju srpskog naroda u BiH i iz toga treba izvući pouke u sadašnjem, ništa manje teškom vremenu borbe za očuvanje Republike Srpske, koju vodi njeno rukovodstvo predvođeno predsjednikom Miloradom Dodikom, rekao je nekadašnji predsjednik Narodne skupštine Dragan Kalinić.
Kalinić je istakao da je stvaranje nekoliko srpskih autonomnih oblasti u tadašnjoj BiH bio autentičan izvorni odgovor srpskog naroda na terenu na mogućnost ponavljanja tragične istorije iz prethodnih ratova.
On je objasnio da je formiranje SAO Romanija bio politički odgovor poslanika SDS-a i srpski opredijeljenih poslanika parlamenta BiH iz drugih stranaka na očiglednu majorizaciju i osporavanje srpskom narodu u BiH prava na slobodu, samostalnost i ravnopravan život sa druga dva naroda.
Kalinić je napomenuo da je odluka da se ova i druge SAO integrišu u jedinstvenu Republiku Srpsku najbolji dokaz da je srpski narod politički zreo i da je shvatio kako se u nadolazećim teškim vremenima regionalizam mora podrediti višem cilju, a to je jedinstvena Republika Srpska.
– Srpska tih ranih devedesetih godina nije stvorena dekretom odozgo ili izvana, već je poslije proistekla iz objedinjavanja brojnih SAO u jedinstvenu Republiku Srpsku – pojasnio je Kalinić.
On je dodao da je, pored ostalog, nemjerljiv istorijski značaj i doprinos SAO Romanija i Birač stvaranju Republike Srpske.
Na današnji dan prije 33 godine formirana je Srpska Autonomna Oblast Romanija – jedna od srpskih oblasti koje su postojale u prvoj fazi osnivanja Republike Srpske.
SAO Romanija je reorganizacijom srpskih autonomnih oblasti 21. novembra 1991. godine spojena sa SAO Birač i tada je nastala SAO Romanija-Birač koja je 9. januara 1992. godine ušla u sastav Srpske Republike BiH.
SAO Romanija-Birač obuhvatala je planine Romaniju, Jahorinu, Trebević i Sjemeć, te Glasinačko i Sarajevsko polje, kao i Birač.
U sastavu te oblasti bile su opštine Pale, Sokolac, Šekovići, Vlasenica, Milići, Olovo, Han Pijesak, Rogatica, Zvornik, Bratunac, Srebrenica i dijelovi sarajevskih opština koje su nakon Dejtonskog mirovnog sporazuma pripale Federaciji BiH.
Republika Srpska je tokom osnivanja i dosadašnjeg postojanja imala četiri karakteristične faze od kojih je prva osnivanje srpskih autonomnih oblasti i regija kao integralnih dijelova Jugoslavije (do kraja 1991. godine).
Druga faza bila je formiranje posebnog srpskog državnog entiteta koji je objedinio srpske autonomne oblasti i koji je federalna jedinica u Jugoslaviji (januar−avgust 1992. godine).
Nakon ove faze, došlo je do definisanja Republike Srpske kao nezavisne države izvan BiH i Jugoslavije (1992−1995. godina), a četvrta faza je Republika Srpska kao entitet unutar BiH nakon potpisivanja Dejtonskog sporazuma.
Zaključivanjem Dejtonskog sporazuma, Republika Srpska je priznata kao integralni dio BiH, kao jedan od dva entiteta.
Skupština srpskog naroda Bosne i Hercegovine (kasnije Narodna skupština Republike Srpske) osnovana je 24. oktobra 1991. godine.
Narodna skupština je 28. februara 1992. godine donijela Ustav, kao utemeljenje pravne moći, sigurnosti, legaliteta i legitimiteta Republike Srpske.
