Prvi oružani sukob velikih razmjera (nešto između regionalnog i globalnog rata), u kojem su učestvovali razni narodi, izbio je još u kameno doba, prije 5.000 godina – utvrdili su naučnici.
Do takvog zaključka došli su antropolozi na osnovu izučavanja skeleta iz masovne grobnice na sjeverozapadu Španije.
Prema mišljenju naučnika, to je bio prvi pravi rat u istoriji čovečanstva.
Najdrevniji pisani spomenici o velikim vojnim sukobima, poput Trojanskog rata, rata Egipta i Hetitske države, rata Sumera i Vavilona, potiču iz bronzanog doba.
U grobnicama iz kamenog doba arheolozi takođe pronalaze svjedočanstva o oružanom nasilju. Na posmrtnim ostacima prvobitnih ljudi, homo sapijensa i neandertalaca, nerijetko su pronalaženi tragovi ozbiljnih trauma i povreda od kamenog oruđa.
U ranom paleolitu to su uglavnom pojedinačni nalazi, koji se mogu objasniti i kao nesrećni slučajevi.
Međutim, prije 15.000 godina slika se promijenila iz korijena. U naseobinama iz kasnog paleolita naučnici nailaze na mnoštvo ljudskih kostiju sa zaglavljenim vrhovima koplja i strela.
To stvara utisak da je nakon pojave luka i koplja ubistvo sebi sličnih postalo uobičajeno, kao jedan od vidova lova.
Najdrevnije zabilježene scene borbi jesu pećinski crteži, pronađeni u Arnemlendu u sjevernoj Australiji. Oni su stari oko 10.000 godina.
Crteži u pećinama istočne Španije, koji su stari od 9.000 do 4.000 godina, pokazuju masovne scene sukoba u kojima učestvuje više od stotinu ljudi naoružanih lukovima.
Antropolozi su, ipak, donedavno smatrali da su u kamenom dobu, prije pojave prvih država, velika i dugoročna borbena dejstva bila nemoguća zbog niskog stepena socijalne organizacije i ograničenosti resursa.
Ali, najnovija istraživanja demantuju ovo mišljenje.
Španski sveštenik i etnograf Hose Migel de Barandjaran istražio je 1973. zabačenu kapelu Svetog Jovana Bogoslova u provinciji Alava na sjeverozapadu Španije.
Pored nje je pronašao nepoznatu grobnicu. Godine 1985. buldožer koji je širio put u blizini kapele slučajno je otkrio još jednu grobnicu, i to cijelu podzemnu prostoriju od oko 20 kvadratnih metara, punu ljudskih skeleta.
Tokom nekoliko godina istraživanja arheolozi su iz grobnice izvukli skelete 338 ljudi. Mnogi su imali povrede kostiju i probijene lobanje. Pored skeleta su pronađena 52 vrha strijela od kremena, 64 kamena sječiva, dvije kamene sjekire…
Prema procjenama istraživača, pronađeni artefakti su stari od 5.000 do 5.400 godina.
Španski i britanski antropolozi su na osnovu tih podataka uradili posebnu analizu, objavljenu u časopisu „Sajentifik reports“.
Kao važan detalj oni navode izuzetno veliki broj povreda koje su, sudeći po svom karakteru, zadobijene u borbama, a ne usljed nesrećnog slučaja ili kažnjavanja.
Tragove povređivanja ima oko 23 odsto skeleta.
Prevashodno muški skeleti imaju veoma veliki broj povreda, kao i izuzetno visok procenat povreda od borbenog oružja. To ukazuju da su grobnice zapravo – vojna groblja iz tog vremena.
Većina povreda su prelomi dobijeni usljed udaraca kamenim štapovima, sjekirama i drugim oruđem, zatim od uboda strijela od drveta, kosti ili roga, kao i kamene municije koja je ispaljivana praćkama, navode naučnici.
Nije isključeno da su glad i pogoršanje uslova života bili uzrok sukoba.
Pet milenijuma prije naše ere na jugu Evrope počela je takozvana neolitska revolucija – prelazak sa lova i prikupljanja na poljoprivredu i stočarstvo.
Taj proces nije proticao glatko – bilo je razlika u nivou razvoja i tradiciji i vodila se borba za prirodne resurse i najbolje teritorije.
